In Gouda wordt de Samenkracht-methodiek ondersteund door welzijnsorganisatie Palet Welzijn. Vrijwilliger Wouter den Ouden, een gepensioneerd ambtenaar van VWS betrokken bij de invoering van de Wmo en de aanpak eenzaamheid, werkt hierin samen met sociaal makelaar Chantal Geul en Carla Jochems. De twee eerstgenoemden zijn getraind en gecertificeerd als moderators; de laatste is wijkverpleegkundige. Wouter modereert de Samenkracht dialogen in Gouda in het kader van de aanpak
eenzaamheid.
Aanpak in Gouda
Tijdens de verkenningsfase en de werving van deelnemers was wijkverpleegkundige Carla van onschatbare waarde. Met haar persoonlijke benadering en 30 jaar ervaring was zij het gezicht dat veel wijkbewoners vertrouwden. Doordat ze bij de mensen thuiskwam zag ze wie er behoefte had aan sociale contacten. Goed geïnformeerd door de moderator over Samenkracht, wist ze mensen te motiveren om deel te nemen. Dit betekende soms weken van voorbereiding, aanmoediging en geruststelling door te zeggen “Ik ben er ook bij”. Er werd ook ophaalservice geboden voor de
mensen die mobiliteitsproblemen hadden of zich onzeker voelden om alleen te gaan, maar dit bleek niet nodig bij deze groep deelnemers.
Als centrale dialoogvraag voor de werving en uitvoering werd gekozen voor ‘Wanneer voel jij je thuis in de wijk?’. Er is bewust afgezien van het woord ‘eenzaamheid’, vanwege de negatieve bijklank. In plaats daarvan is de focus gelegd op het positief benaderen en versterken van wat er al is. De aanpak richt zich op het omdraaien van passief thuiszitten en het nutteloos voelen naar het besef dat men wel degelijk nog nodig en van betekenis is.
De eerste bijeenkomst van Atelier Samenkracht werd bijgewoond door 4 ouderen en Chantal en Wouter; bovendien was de coördinator voor Samen Ouder worden van de gemeente Gouda betrokken. Aan de hand van de dialoogvraag en de daaropvolgende subvragen werd het thema uitgediept. Voor de tweede bijeenkomst waren er onder de deelnemers twee afmeldingen wegens ziekte. Een van de deelnemers was een man die zelden het huis verliet en tijdens de eerste bijeenkomst had gedeeld dat hij een grote liefhebber was van het draaien van muziek uit de jaren 60. Bij zijn afmelding gaf hij aan dat hij tijdens de eerste bijeenkomst had gerealiseerd dat er niks verandert als hij zelf geen stappen zet. Hij nam zich voor om, na het doen van boodschappen, ook koffie te drinken in het buurthuis. Bij dit
initiatief kreeg hij ondersteuning van de sociaal makelaar, die ervoor zorgde dat er iemand klaarstond om hem te verwelkomen. Van het een kwam het ander en nu is de man dj in het buurthuis.
Tijdens de tweede dialoogbijeenkomst waren er nog twee deelneemsters over: twee vrouwen met uiteenlopende uitdagingen. De ene vrouw wilde graag naar buiten maar durfde de stap niet te zetten, terwijl de andere vrouw wel actief was in sociale situaties, maar moeite had om werkelijk verbinding te maken met anderen. Deze contrasten in hun ervaringen en uitdagingen stelden hen juist in staat elkaar te ondersteunen en te inspireren. De vrouw die er niet uit durfde is nu gastvrouw. En die andere vrouw helpt nu af en toe de dj in het buurthuis en danst en praat met de mensen die daar komen. Ze hebben ieder hun eigen kracht gevonden door de Samenkracht dialogen. De rol van Chantal Geul, de sociaal makelaar, was essentieel door haar kennis van de sociale kaart. Aan het einde van de tweede bijeenkomst werden uitspraken (‘wijsheden’) van de deelnemers meegegeven in de vorm van een
ter plekke geschreven tegeltje.
Het ‘Carla-effect’: de kracht van persoonlijke aanpak
Nu Samenkracht in Gouda breder wordt aangepakt met de betrokkenheid van diverse wijkverpleegkundigen uit de wijkteams en doordat wijkverpleegkundige Carla gestopt is met haar werk, wordt des te meer erkend welke unieke bijdrage Carla leverde aan de werving. Dit ‘Carla-effect’ is nu een term geworden die de kracht symboliseert van een persoonlijke aanpak bij motiveren van ouderen en het belang van sterke lokale ambassadeurs voor initiatieven zoals Samenkracht.
Belang van een overzichtelijke activiteitenkalender
Tijdens de bijeenkomsten werd duidelijk dat het essentieel is, dat er een zo volledig mogelijk overzicht is van activiteiten die er in een wijk zijn. Zogeheten activiteitenkalenders voorzien in deze behoefte. De informatie van buurthuizen en andere ontmoetingsplaatsen wordt in één maandelijks overzicht geplaatst. Vermeld wordt per dag welke activiteiten er zijn, kosten, waar kan worden opgegeven. Het doel van deze kalenders is professionals die bij mensen thuiskomen, direct antwoord te kunnen laten geven op behoeftes van cliënten, zoals: ik zou graag niet alleen eten, of ik zou graag willen tekenen.